اختلالات تغذیه و خوردن به رفتارهای نامتناسب و مشکلات پایدار در غذا خوردن میگویند که منجر به تغییر در مصرف غذا یا اختلال در جذب غذا میشود. درواقع اختلال تغذیه نوعی اختلال روانی است که فرد را به سمت پرخوری، گرسنگی دادن به خود یا دیگر رفتارهای ناسالم تغذیهای که مربوط به غذا و وزن بدن میشود، سوق میدهد.
اختلال در خوردن مانند بیاشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی عادات غلط و پیچیدهای هستند. این اختلال یک مشکل جدی است که اگر درمان نشود، در دراز مدت منجر به بروز مشکلات جدیتر در آینده و حتی مرگ میشود، اما درمان اختلال اختلالات تغذیه و خوردن چیست؟ در این مقاله با عنوان درمان اختلالات تغذیه و خوردن از مهرآفرین که یکی از خدمات کلینیک بستری بیماران اعصاب و روان است به معرفی انواع اختلال خوردن و درمان اختلالات تغذیه و خوردن میپردازیم.
اختلالات تغذیه و خوردن باعث کاهش کیفیت زندگی افراد میشود، زیرا فرد نسبت به غذا خوردن حساس شده و دائماً خود را سرزنش میکند. افراد مبتلا به این نوع اختلال نه تنها از الگوهای غذایی ناسالم پیروی میکنند، بلکه در مورد وزن و اندام ظاهری خود نیز احساس نگرانی میکنند. این نوع اختلالات معمولاً به بیماریهای روانی دیگر مانند افسردگی، اختلالات اضطراب و مصرف مواد مخدر منتهی میشود.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت “اختلال خوردن” یکی از چالش برانگیزترین بیماری های دوران نوجوانی است. شایع ترین سن شروع این اختلال بین 14 تا 18 سالگی است و در میان دخترها 10 تا 20 برابر بیشتر از پسرها اتفاق می افتد. اغلب اختلالات خوردن رایجی که در زنان دیده می شود بی اشتهایی عصبی و پر اشتهایی عصبی می باشد. این اختلالات سومین علت بیماری در جمعیت جوان پس از آسم و چاقی را تشکیل می دهند.
• عمدا خیلی کم غذا می خورند که این منجر به وزن بسیار کم بدن می شود.
• ترس شدیدی از افزایش وزن دارند و از چاق به نظر رسیدن می ترسند.
• دارای تصویری تحریف شده از بدن خود هستند. حتی وقتی خیلی لاغر هستند خود را چاق می دانند.
• افراد مبتلا به بی اشتهایی در مورد اینکه چه غذایی را به چه مقدار بخورند سخت گیری می کنند. آنها ممکن است تقریباً تمام وقت در مورد غذا یا کالری فکر کنند.
• برای کاهش وزن، برخی از افراد مبتلا به بی اشتهایی بیش از حد ورزش می کنند. برخی دیگر ممکن است از ملین، ادرار آور یا تنقیه استفاده کنند
• از دست دادن تدریجی وزن در زنان مبتلا به این اختلال باعث توقف قاعدگی آنها می شود که در صورت رخ ندادن حداقل سه دوره قاعدگی، این اختلال تشخیص داده می شود.
بسیاری از بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی با این که ممکن است به شدت لاغر و ضعیف شوند، اما همچنان رژیم های غذایی سنگین می گیرند و نگران اضافه وزن هستند. این نگرانی به زندگی اجتماعی و عملکرد تحصیلی نوجوان ها لطمه می زند. اگر به موقع برای درمان این اختلال اقدام نشود، می تواند موجب مرگ انسان شود چون اندام های اصلی بدن را از کار می اندازد.
• اگر فرد بیش از حد غذا بخورد و احساس سیری نکند دچار پرخوری شده است.
• این افراد ممکن است برای جبران پرخوری کارهایی انجام دهند. آنها ممکن است بعد از پرخوری، خود را به عمد مجبور به استفراغ کنند و به این عمل پاکسازی می گویند.
• برای جلوگیری از افزایش وزن آنها ممکن است از ملین، داروهای ادرار آور، قرص های کاهش وزن، سریع یا ورزش زیاد استفاده کنند.
• خود را بر اساس فرم بدن و وزن قضاوت می کنند
• افراد مبتلا به پرخوری عصبی (در طی یک دوره زمانی مشخص) بسیار بیشتر از مردم عادی غذا می خورند. اگر شخصی مرتباً پرخوری و استفراغ کند، ممکن است نشانه پرخوری عصبی باشد.
• برخلاف افراد مبتلا به بی اشتهایی که وزن بسیار کمی دارند، افراد مبتلا به پرخوری عصبی ممکن است لاغر، وزن متوسط یا اضافه وزن داشته باشند. افراد مبتلا به پرخوری عصبی غالباً غذا خوردن و استفراغ های مکرر خود را از دیگران پنهان می کنند.
• پرخوری حداقل یک بار در هفته برای سه ماه، به علاوهی:
• غذا خوردن سریع تر نسبت به اغلب مردم
• احساس عدم کنترل بر روی عادات خوردن و مقدار غذای مصرفی
علاوه بر موارد بالا، وقایع پرخوری که حداقل سه مورد از ۵ رفتار زیر را شامل شود:
• غذا خوردن سریع تر از حالت عادی
• غذا خوردن تا جایی که به طرز دردآوری سیر شوند
• خوردن مقادیر زیاد غذا حتی در صورت عدم احساس گرسنگی
• غذا خوردن به تنهایی یا پنهانی به دلیل خجالت
• تجربه ی احساس انزجار، افسردگی یا گناه بعد از پر خوری
• عدم تمایل یا نوع دیگری از اجتناب از غذا به سبب خصوصیات حسی غذا مانند ترکیبات یا رنگ ها. اجتناب از دریافت غذا همراه با حداقل یکی از موارد زیر است:
کاهش وزن قابل توجه یا در مورد کودکان، دست نیافتن به وزن و قد مورد انتظار
کمبود قابل توجه مواد مغذی
وابستگی به مکمل های غذایی یا لوله های تغذیه ی خوراکی
مختل شدن عملکرد روانی – اجتماعی
• این اختلال ارتباطی با در دسترس نبودن غذا یا عادات فرهنگی غذا خوردن ندارد
• هیچ مشکلی در ارتباط با وزن بدن یا تصویر بدنی وجود ندارد و اجتناب فرد از غذا خوردن به سبب بی اشتهایی یا پر اشتهایی عصبی نیست.
• هیچ اختلال یا بیماری دیگری وجود ندارد که بتواند اجتناب فرد از غذا خوردن را توجیه کند، یا اجتناب شدید تر از حالت موجود در سایر بیماری هاست.
اختلال خوردن به بهترین وجه توسط تیمی که شامل پزشک، رژیم درمانی و درمانگر است، درمان می شود.
درمان شامل مشاوره تغذیه، مراقبت های پزشکی و گفتگو درمانی (درمان فردی ، گروهی و خانوادگی) است. پزشک ممکن است برای درمان پرخوری، اضطراب، افسردگی یا سایر نگرانی های مربوط به سلامت روان دارو تجویز کند.
جزئیات درمان به نوع اختلال خوردن و شدت آن بستگی دارد. برخی از افراد به دلیل کاهش شدید وزن و عوارض پزشکی در بیمارستان بستری می شوند.