یک انجمن بینالمللی غیرانتفاعی از زنان و مردانی است که اعتیاد به مواد مخدر ، مشکل اصلی زندگیشان بودهاست. این انجمن متشکل از معتادان در حال بهبودی است که بهطور مرتب گرد هم میآیند تا به کمک هم پاکی خود (از مواد مخدر) را حفظ کنند.
معتادان گمنام پس از گذشت ۲۰ سال از زمان تأسیس انجمن الکلیهای گمنام که مشکل خودرا اعتیاد به مصرف الکل میدانستند ، تشکیل شد تا معتادان به مواد مخدر در جلسات با بقیه اعضاء احساس هم دلی بیشتری پیدا کنند که به علت معضل مهم اجتماعی اعتیاد به موادمخدر نوعی اپیدمی اعتیاد به موادمخدر به وجود آمده بود و در پی آن انجمن معتادان گمنام یا NA تأسیس شد. اساس و زیربنای همه برنامههای ۱۲ قدمی در اصل همان برنامه ۱۲ قدم الکلیهای گمنام است. تنها تفاوت مهم بین این انجمنها در قدم اول و دوازدهم قرار دارد. در این دو قدم از اعضای انجمن خواسته میشود تا مشکل اصلی خود را مشخص و اعلام کنند و انجمن این دو قدم را به گونهای تنظیم و تدوین کردهاست که با مادهٔ مخدر یا رفتار ویرانگری که فرد معتاد از آن در عذاب است مطابقت داشته باشد. قدم اول NA به مادهٔ مصرفی خاصی اشاره نکرده و درعوض از واژه اعتیاد استفاده میکند تا عجز ما را در مقابل اعتیاد و نه یک مادهٔ مصرفی خاص تأکید کند. اما اعمال و اصولی که لازم است تا ما برای بهبودی انجام دهیم در کلیهٔ برنامههای ۱۲ قدمی یکسان هستند. علاوه بر این، همه برنامههای ۱۲ قدمی از رهنمودهای کلی، به نام سنتهای دوازدهگانه، جلسات انجمن و ساختار خدماتی انجمن الکلیهای گمنام اقتباس گرفتهاند.
معتادان گمنام هیچ گونه روش یا نظری برای ترک جسمی مواد مخدر از بدن اعضاء ندارد، همچنین هیچ ارتباطی با کلینیکها ، مراکز ترک اعتیاد، کمپها، و مراکز بازپروری معتادان ندارد، تنها جهت معرفی برنامه بهبودی خود ممکن است در این مراکز اقدام به پیام رسانی کند.
معتادان گمنام تشکیل شده از تعدادی معتاد درحال بهبودی میباشند که تجربه سادهای از بهکارگیری اصول ۱۲ گانه را برای هم به اشتراک میگذارند، اعضای این انجمن به عنوان معتاد، ویژگی مشترک خود را بیماری به نام اعتیاد میدانند. اعتیاد به هرگونه مادهای که احساسات و افکار آنان را از حالت طبیعی بیرون آورد؛ که دارای وسوسه فکری بی پایان و انجام غیرارادی به وسوسه میباشد، معتادان گمنام باور دارند که چاره رهایی از اعتیاد، ماهیتی روحانی دارد، اگرچه انجمن خود را یک سازمان مذهبی نمیدانند اما اعضای آن در سراسر دنیا به مذاهب مختلفی گرایش دارند و این جمله که «انجمن معتادان گمنام مذهبی نیست» در اصل بدین معناست که هر کس از هر مذهبی میتواند در آن عضو شود و مربوط به مذهب خاصی نیست. درضمن درک هر عضوی از نیروی برتر و خداوند به خود شخص مربوط است.
برای پیوستن به معتادان گمنام هیچ شرط و شروطی وجود ندارد. به هیچ سازمانی وابسته نیستند. حق عضویتی دریافت نمیکنند، به هیچکس وعدهای نمی دهند و تعهد نامهای امضا نمیکنند و با هیچ سازمان سیاسی ، مذهبی یا انتظامی ارتباطی ندارند. هیچکس تحت نظر نیست و هر کس در صورت تمایل بدون در نظر گرفتن سن، با یا بدون مذهب، نژاد و هویت جنسی میتواند به آنان بپیوندد. معتادان گمنام از طریق اعلانات داوطلبانه اعضا، کاملاً متکی به خود هستند و هیچگونه کمک مالی از افراد غیرعضو یا سازمانهای دیگر پذیرفته نمیشود. حتی خود اعضا هم نمیتوانند کمک مالی غیرعادی و بسیار زیادی ارائه دهند.